Etxeetan lanean dabiltzan zaintzaileen %95 emakumeak dira, Erei Elkartasunerako Elkarteak emandako datuen arabera, eta emakume migratzaileak, %45. "Kontuan hartu gabe egoera administratibo irregularrean daudenak, uste baita etxe-langileen %30 baino gehiago egoera horretan dagoela". Bada datu gehiago, ordea: "Etxeko enplegua da Euskadin emakume migratuen okupazio nagusia, eta etxeko langileak dira gizarte segurantzan afiliatutako hiru emakume migratzailetik bat".
Bada, egoera horretaz jabetuta, eta beste hainbatez, Zaintzaileak. Nola erantzun zaintza beharrei? mahai-ingurua egiteko beharra antzeman zuen Erei Elkartasunerako Elkarteak, Gipuzkoako Foru Aldundiaren babesarekin, Arantzazu Zubeldia Plazaola kidearen hitzetan: "Egun, zaintza behar horri erantzuteko beharra dugu, eta askotan familiek zaintzaile baten lanera jotzen dute, baina zaintzaile honen baldintzak askotan oso txarrak izaten dira, eta euren eskubideak ez dira betetzen. Gainera, emakume migratuak izaten dira askotan, eta, horrenbestez, ikusi genuen bazegoela beharra gai hau mahai-inguru batera eramateko, batez ere zaintzaileen parte-hartzea bermatuta, euren ahotsa entzun ahal izateko".
Zaintzaileen ahotsa
Nikaraguakoa da Karla Sanchez, hamarkada bat darama Debagoienan, eta mahai-inguruko parte-hartzaileetako bat izan da; zaintza lanetan dihardu urteetan lanean, eta alboan izan du jardun berean diharduen Cipriana. "Sentsazio onarekin amaitu dut mahai-ingurua, zaintzetan aritzen garen pertsonon zenbait alderdi mahai gainean utzi baititugu. Gainera, aukera izan dugu udaleko ordezkariekin eta zainketen gaia lantzen ari direnekin elkarreraginean aritzeko, eta inportantea da hori: aldaketak sortzen joatea, proposamenak egitea, eta zaintzetan aritzen garen pertsonon eskubideak urratzen dituzte gauzak agerian geratzea".
Hain zuzen, bizipen pertsonaletik abiatu du bere hitzartzea Sanchezek: "Batetik, etxeko esperientziatik, zeina beti den txarrena. Hona iristean dokumentuen egoera irregular batean aurkitzen da pertsona, ez du lan egiteko baimenik, eta ez ditu etxeko langile batek izan biharko lituzkeen lan-baldintzak ezagutzen; horrenbestez, egunez egun ikasi behar da. Behin fase hori gainditzean, ohartzen zara irregulartasun ugari daudela. Esaterako, zerbitzu batzuetarako kontratatzen zaituzte, baina zehaztutakoa baino are gehiago egiten dira".
Hala, egoera horiek ahalik eta gehien saihesteko, desinformazioa gainditu eta informatu beharraz jardun dute zaintzetan diharduten emakumeek. "Zentzu horretan, eta lehen pertsonan mintzatuz, ez duzu sare sozialik, ez duzu kolektiborik bertara joateko, eta, azkenean, abentura bat bilakatzen da. Informazioa oso garrantzitsua da; izan ere, zaintzen arloan aritzen garen pertsonok informatuak izango bagina etortzen garenean eta familiek ere informazio gehiago izango balute, bitartekoak eta baldintzak erraztuko lizkigukete etxeetan lan egiten dugun pertsonoi", erantsi du Sanchezek.
Erroldatu ezean, existitzerik ez
Zaintzaileen baldintzak "nahiko eskasak" direla aipatu du Paloma Martinezek, Aretxabaletako Gu Haziak Gara elkarteko kideak, eta "hobetzeko asko" dagoela. Bada, nabarmendu du hor aintzat hartu beharreko lehen puntuetako bat errolda dela: "Etorri berri batendako oso garrantzitsua da erroldatzea, lehen urratsa: erroldatu ezean, ez zara existitzen. Horrekin hasten da denbora kontatzen, gakoa da, bi edo hiru urte arte ezin baita bere egoera erregularizatu".
Hala ere, Martinezek eta mahai-inguruko gainontzeko parte-hartzaileek azpimarratu dute arazoak izaten direla sarritan erroldatzerako orduan: "Askotan, ezin izaten dira bizi diren etxeetan erroldatu, jabeek ez dutelako gura izaten. Zaintzaileen kasuan, esaterako, interna lanean dabiltzanenean, egokiena bertan erroldatzea izango litzateke, eta kasu batzuetan ematen da aukera hori, baina beste batzuetan, ez. Hor leku ezberdinetatik erantzuten zaio arazoari: era pertsonalean, batzuek hartzen dute ardura hori, nahiz eta pertsona hori bere etxean ez bizi, eta bestetik, erakunde batzuetatik ere saiatzen dira horri erantzuten". Adibidez, azpimarratu du Caritasek baduela errolda soziala egiteko aukera, baina Donostian: "Halere, ez du zentzurik Aretxabaletan bizi den batek Donostian izatea errolda; horrek desfokalizazioa dakar".
