Lurra dagoeneko kolapsatuta baitago eskualde askotan, klima-aldaketak bultzatuta; orduan, nola egingo dugu milioika pertsona berri horiei guztiei jaten emateko? Haragiaren eskaria norabide berean handitzea espero da eta, datu horiek kontuan hartuta, ikertzaileek iragarri dute ez dela posible izango herritar guztiak haragi tradizionalaren ekoizpenaren bidez elikatzea, eta proteinen ordezko iturri berriak bilatzen ari dira.
Animalia-jatorriko proteinen inpaktua: baserriko animalietatik datorren haragia kontsumitzeak eragiten duen ingurumen-inpaktua handia da –baliabide asko kontsumitzen ditu, gainera–. Klima-aldaketari buruzko Nazio Batuen txosten baten arabera, haragien eta esnekien kontsumo handia, batez ere sarrera handieneko herrialdeetan, krisi klimatikoa elikatzen ari da. Proteinak oinarrizko elementuak dira dieta osasungarri batean, eta, animalia-proteinen ekoizpenak dakartzan erronkak kontuan hartuta, abereen presioa murriztea eta ordezko iturriak garatzea funtsezkoa da elikadura-sistema jasangarria izateko.
Oro har, iturri berrien proteinek ingurumen-inpaktu txikiagoa dute ingurumenean: ur eta baliabide gutxiago kontsumitzen dituzte, berotegi-efektuko gas gutxiago sortzen dituzte eta nekazaritzako elikagaien industriaren soberakin jakin batzuk aprobetxa ditzakete horiek ekoizteko.
Gainera, gertutasunean ere gerta daitezke, inpaktu hori are gehiago murriztuz eta hornidura bermatuz. Ildo horretan, funtsezkoa izango da proteinen iturri alternatibo eta fidagarri berriak aurkitzeko beharra.
Proteinen ordezko iturriak: etorkizuneko elikadurarako gakoa. Proteina alternatiboen garapena elikagaien berrikuntzaren esparru nagusietako bat bihurtu da Europan. Baina prest al daude kontsumitzaileak beren dietan elikagai berriak edo ezezagunak sartzeko? Egungo kontsumitzaileak elikagai naturalak eskatzen ditu, proteina askokoak, oso gutxi prozesatuak, osagai errealak dituztenak, osasungarriak eta elikagarriak, ingurumena errespetatzen dutenak eta iraunkorrak direnak.
Biztanleria hori guztia elikatu ahal izateko, dieta aldatu behar da, eta nekazaritza-sistemaren produktibitatea eta iraunkortasuna handitu. Kontua da zer ekoitziko dugun eta nola ekoitziko dugun. Arreta berezia jarri behar zaie tradizionalak ez diren elikagaiei eta elikagai horiek ahalik eta gehien aprobetxatzeko nola prestatu behar diren. Argi dagoena da ezin dugula jarraitu animalia-jatorriko proteinaren gaur egungo gehiegizko kontsumoarekin. Eta proteina iturri ez-konbentzional horien ekoizpena eraginkorra izan beharko dela uraren erabilerari dagokionez.
Garrantzitsua da nabarmentzea kontua ez dela animalia-jatorriko proteinak kentzea, kontua ez dela haragia jateari uztea, baina funtsezkoa da berrikuntza erabiltzea aukerak dibertsifikatzen lagunduko duten produktuak garatzeko, dieta osasungarri baten oinarria elikagai-industriak eskain ditzakeen produktuen aniztasunean baitago.
Proteinen ordezko iturrien artean hauek daude:
• Ohiko landareetatik ateratako proteinak, hala nola babak, ilarrak, intxaurrak eta kinoa.
• Proteinetan aberatsak diren landare-iturri ez-konbentzionalak, hala nola chia, kalamua, linaza, koltza eta belarretik eta hosto berdeetatik ateratako proteinak.
• Intsektuak asko kontsumitzen eta preziatzen dira herrialde eta kultura askotan, plater zaporetsu gisa. Intsektuek haragiaren antzeko nutrizio-balioa dute kaloriei eta proteina-edukiei dagokienez, baina askoz ere baxuagoak dira prezioari dagokionez, eta, oro har, gantz gutxiago izaten dute.
• Mikroalgak milaka urtez kontsumitu dira hainbat laboretan. Chrorellak, adibidez, %60 proteina inguru ditu.
• Mikoproteina gazta urdina misoa eta tempeh-a ekoizteko erabiltzen den onddo mota berak ekoizten du.
• Haragi landua animalia baten gorputzetik zuzenean ez datorren animalia haragia da, aurretik animalietatik ateratako muskulu-zelulak lantzetik datorrena baizik.
• Azpiproduktuen balorizaziotik ateratako proteina, laktosuerotik ateratzen den proteina.
