Zer da herritarren parte-hartzea? Batez ere, ausarta izatea da, edozein proiektu hasieratik, ideia soila denetik, eztabaidatzera behartzen duelako. Funtsean, honako hauek behar ditu: ados ez gaudenen planteamenduak entzutea; burua zabalik edukitzea desberdin pentsatzen dutenen proposamenak onartzeko; argi izatea desberdintasunek aberastu eta hobetu egingo dituztela proiektuak.
Herritarren parte-hartzea ez da hormak zein koloretan margotuko diren erabakitzea, "proiektuari" buruz eztabaidatzea da, baita proiektu hori beharrezkoa den ala ez aztertzea, diru publikoa non eta nola gastatu behar den eztabaidatzea, baita proiektu hori faraonikoa, megalomanoa, eta abar bada ere.
Buletin horretan agertzen diren proiektu "estrategiko" batzuk –amaituta edo bidean daudenak– aztertu nahi ditugu, eragozpen batzuk sortzen dizkigutelako:
A) Gogorarazi nahi dugu Araba etorbidea eraberritzeko proiektuan 200.000 euro baino gehiago gastatu direla, eta bi autobus geraleku mantentzen jarraitzeko –gure ustez, nahiko zurrunak, aurrekoen aldean hobekuntzarik ez dagoelako–, errepidea estutu egin dela eta, horren ondorioz, une kritikoak sortzen direla bi ibilgailu handi gurutzatzen direnean.
B) Bi ur parkeetan ura edangarria dela suposatzen da, haurrak jolasten direlako eta hauek irentsi dezaketelako. Hala bada, xahubide bat da, ura bezain funtsezkoa den zerbaiti baliorik ez ematea eta, aldi berean, jasangarria dela eta klima-aldaketari aurre egiten ari zaiola esatea.
D) Erguingo eta Santa Teresako igogailuak: haien aurka egon gabe, ezin da pentsatu bi auzo horiek dituzten irisgarritasun-arazo guztien konponbidea direnik. Udal Gobernua osatzen dutenak gonbidatzen ditugu buelta bat ematera, adibidez Doneztebe Portuko kalera, benetako arazoak zeintzuk diren ikusteko. Oso erraza da proiektuak bulego batetik egitea, mugikortasun murriztua dutenek, aulki gurpilduna erabili behar dutenek eta haur-kotxea bultzatu behar dutenek dituzten oztopoak ikusi gabe.
E) Udal Gobernu honi eskatu nahi diogu, halaber, udal-zerbitzu guztiak udal-zerbitzuak maiuskulaz izan daitezela, baita publikoak ere, ez diezazkiola enpresa bati eman, kontratazioak zuzenak izan daitezela.
F) Musakolako kiroldegiaren proiektuari dagokionez, Aretxabaletan bezala ez gertatzea besterik ez dugu espero, herriarentzat beste proiektu batzuk aurrera eramatea eragotzi zuen zor ekonomiko bat izatera iritsi baitzen. Proiektu honek ez gaitzala hipotekatu.
Hala ere, geure buruari galdetzen diogu zergatik ari den EAJ 4-5 urtez proiektu honekin zorabiatzen.
H) Ongizatea eta garapen ekonomikoa ez dator soilik kooperatibetatik, Mondragon Unibertsitatetik, Garaia Parketik… Gizarte eta landa garapena, zero kilometroko merkataritza eta ekoizpen ekologikoa bultzatzen dituen merkatua: ba al dago ezer iraunkorragorik? Gobernu honek ba al daki zenbat lanpostu sor daitezkeen merkatuan? Ezin da gizarte-ongizateaz hitz egin gobernu honek gurpiletan makilak jarri eta merkatua hiltzen uzten duen bitartean.
Ekologia: panfleto horretan tinta da "berdea" den gauza bakarra. Hirugarren orrialdean, hirugarren puntuan, klima-aldaketa ardatz estrategikoetako bat dela esaten denean, hiru gauza gogorarazi behar dira:
1) 2019ko urrian klima-aldaketari aurre egiteko urratsei buruzko mozio bat onartzea lortu zela –hamar puntu eta beste hainbeste eranskin–.
2) 2021eko maiatzaren 6an, Ibon Arruperekin –Ingurumen zinegotzia– bildu ginen, izan ziren aurrerapenei buruz hitz egiteko –mozio hau aipatuz–, eta, labur eta zuzenean esatearren, balorazioa hau da: "Ez da ezer egin, puntu bakar bat ere ezin izan da landu". Aitzakia: ez zela haien errua. Gure ikuspuntua: mozio bat onartzeak ez luke izan behar guztien aurrean ondo geratzeko soilik.
Gobernu honen eraginkortasunik ezaren adibide gisa ikus daiteke nola ez den garatu zortzigarren artikulua –udal-eskumen osoarekin–. "Gobernuak zuhaitzen eta herriko berdeguneen babesa bermatuko du". Araba etorbideko eta Villa Amparoko proiektuetan 100 hiriko zuhaitz baino gehiago moztu dira.
3) Bilera hartan galdetu genion, halaber, ea zergatik ez zen berriz abiatzen Ingurumeneko Mahaia –herritarren parte-hartzearen adibide argia–, eta erantzuna argia izan zen: ez zutela abeltzainekin haserretu nahi… (…) Gune hau harridura aurpegiaren emotikonoa jartzeko da.
----------
Piter Encinas
Arrasate