Esate baterako, XVII. mendean Batzar Nagusiek batzarkide izateko erdaraz jakitearen baldintza ezarri zuten, gehiengo euskaldun elebakarrari ardura postuak ukatuz. Horrela, euskal burgesia gero eta indartsuagoan, erdalzaletasun amorratua sustraitzen hasi zen eta eliteetan nagusitzen hasi ziren Goirigolzarri eta Basagoititar ospetsuak, frankismoaren zutabe bilakatu ziren oligarkak, euskara herritar pobre eta eskolagabeen hizkuntza bihurtu ahala.
Gaztelania nahiz frantsesa, aldiz, jendarte kapitalistan, eliteen ezaugarri bihurtu ziren. Krisi kapitalista etengabe hauetan, faxismoaren aurrean, frankismoaren amaieran bezala, euskara askatasunarekin lotzeko erronka dugu euskaltzaleok. Etorkizunean, gakoa izan daiteke euskara alternatiba iraultzailearen ezaugarri bilakatzea; gehiengo langilearen ahots.