Horrelako kasuetan ohiko denez, Igeldoko Arrano etxera eraman zuten, aztertu eta, ahal izanez gero, osatu eta ondoren askatzeko asmoz. Zoritxarrez, laster hil zen, gorputzean perdigoi ugari baitzituen, egun gutxi batzuk lehenago jasotako tiro baten ondorioz.
Azpimarratu behar da, batetik, ez dela ehiza garaia, eta, bestetik, belatz handia (Falco peregrinus) espezie babestua dela –bakana edo arraro moduan jasota EAEko Babestutako Espezieen Zerrendan–. Beraz, itxura guztiz, intentzio osoz botatako tiroa izan da. Eskopeta ehiza garaian bakarrik erabil daiteke, udazken eta negu partean, eta espezie ehizagarriak botatzeko bakarrik –usoa, oilagorra, birigarroa...–. Baina norbaitek ez zuen askorik maite belatz hau eta tiroz botatzea erabaki du; bejondeiola!
Oñatiko Naturzaliok, beste oñatiar asko bezala, San Martin, Murgia eta Berezao aldetik paseatzen ibiltzen gara eta askotan ikusi izan dugu belatzen bat edo bi inguru horietan hegazka eta oihuka. Gauza ederra da belatz handia ehizan ikustea; hegazti azkarrena dela esan ohi da, ia 400 km/h abiadura hartzen baitu. Faltan botako dugu hilda agertu den belatz eme hau. Ale ederra zen, tamaina politekoa eta ohikoa ez den bular laranja kolorekoa.
Oñatiko mendietan belatz handi bikote bakarren batzuek umatzen dute urtero-urtero. Aizkorri-Aratz Parke Naturalean, bai Araba aldean, bai Gipuzkoan ikus edo entzun daitezke bikote batzuk, batez ere orain, umatze garaian. Dagoeneko belatz txitak jaio dira eta gurasoak jo eta ke ari dira ehizan txitei jaten emateko. Eme hau hilda, bere bikotekidea ahaleginduko da txitak aurrera ateratzen –2-4 txita, oro har–. Oraindik garai hotza da eta arrak ezingo ditu berotu txitak, ehizan aritu beharko baita.
Belatz handiak, batez ere, usoak, birigarroak eta txoritxoak ehizatzen ditu. Eta herri eta hirietan ere ikusten da bertako hegaztien atzetik. Ehiztari aparta izan arren, askotan huts egiten du bere saiakeretan. Txitei jaten emateaz gain, hauei ehizatzen erakutsi behar die. Ez du lan makala! Zaila izango da kumaldia aurrera ateratzea eta litekeena da kume guztiak hiltzea.
Azkenik, esan, Babestutako Espezie bat akabatzea delitua izan daitekeela, eta, zentzu horretan, 2014an Donostian belatz handi bat tirokatu zuen gizon bat zigortua izan dela. Oñatiko kasuan, ez da erraza izango tirogilea aurkitzea, nahiz eta basozain zein ertzainak saiatuko diren. Ikas dezagun zer dugun gure etxe inguruan!
----------
Izaskun Urisabel, Jon Ugarte, Joxe Ruiz, Idoia Bollar
(Oñatiko Naturzaliak)
Oñati
