Prentsa-ohar batean azaldu duenez, pilotaren aitzindariak Espainiako lehen kirolari profesionalak izatera iritsi ziren euskal emakume pilotariak izan ziren. 1917an, Euskal Herriko emakume erraketistak joan ziren Madrileko frontoian jokatzera, eta mugimendu horren ondorioz, 1943an, 1432 pilotari federatuetatik 734 emakumeak izan ziren. Aitzindari ospetsuenen artean lau arrasatear zeuden: Justi Arenaza “Vasquita” eta haren arreba Maria Arenaza; baita haren lehengusinak ere, Juanita Arenaza “Olga” eta Margarita Arenaza “Mondragonesa”.
Emakume horiek mira egin zituzten atzerrian, eta, kasu askotan, haien soldata laguntza ekonomikoa izan zen beren familientzat. Aitzitik, frankismoaren garaian, bere ospea behera etorri zen oso, diktadurak debekatu baitzuen modalitate horretako fitxa federatu gehiago egitea. Honen ondorioz, pilotaren mundua tradizioz gizonen mundu bihurtu zen.
Edozein modutan ere, Emakume Master Cup-ek antolatzen dituen bezalako ekitaldiek pilotaren kirola bultzatzen dute, eta beraz kristalezko sabai berri bat gaindituz. Are gehiago, txapelketa hori oso erreferentzia preziatua da emakumezkoen pilota alorrean, zehazki, pilotan jokatu nahi duten hurrengo emakumeak animatzeko.
