Gabonetarako erosketak egitea duela hamar urte baino %50 garestiagoa da orain. Hori jakinarazi du OCU kontsumitzaileen elkarteak. Jakina da Gabonetan gehien erosi ohi diren jakien prezioak igo egiten direla urtearen amaieran, baina, oinarrizko prezioak ere igo direla kontuan hartuta, Gabonetako igoera hori are eta handiagoa da aurten.
OCU kontsumitzaileen elkarteak Gabonetako bazkarietan eta afarietan ohikoak izaten diren hamasei jakiren prezioen inguruko informazioa eman du. Hamasei produktuetatik hamarrek izan dute prezio igoera. Horien artean, arkumearen, txahal-biribila, granadaren, ananaren eta bisiguaren prezioak maximo historikoetan daude –bisigua, esaterako, duela 9 urte baino %200 garestiagoa da–. Ostrak ere %19 garestiagoak dira aurten, eta granadak %17ko prezio igoera izan du. Arkumea, berriz, %16 garestiagoa da.
Igoera Debagoienean
Eskualdeko merkatariek eta ekoizleek ere igarri dute aldaketa. Prezio igoera nabarmen igarri dute, esaterako, Arrasateko Ezkiña tabernako jabeek. Arkume eta txerrikume erreak, behi-masailak, kroketak zein arrain-zopa eskaintzen dituzte Gabonetan. Aurten, ordea, arkumea eta txerrikumea ez dituzte izango, produktu horien prezio igoera dela eta. "Orain arte, arkumea, esaterako, hirurogei euro inguru ordaintzen genuen, eta gero, laurogei euroren bueltan saltzen genuen guk. Orain, ordea, laurogei euro ordaindu beharko genuke arkume gordinagatik. Txerrikumea ere hogeita hamar euro igo da buruko", azaldu du tabernako jabe Gurutze Villarrek. Esan du "inbertsio handiegia" egin beharko luketela, eta, gainera, ez dakitela jende nahikok erosiko dien.
Gazta eta esne ekoizleak dira Eskoriatzako Atxalde baserrian, baina badituzte arkumeak ere, eta saltzen dituzte Gabonetan. Azpiproduktu bezala dituzte. "Ez da hain errentagarria; ez dakit produktu izatera inoiz helduko den", azaldu du Asier Sagastak. Jakinarazi du kilo bakoitzeko 6,05 euro ordaindu diela aurten handizkariak –iaz 5,85 euro–, eta partikularrei saltzeko "konplikazio sanitario handiak" dauzkala. Ekoizlearendako igoera bat egon da, baina txikia izan da. "Beharrezkoa zen. Joan den hogeita hamar urteotan arkumearen prezioa mugitu gabe egon da, bizitzaren prezioa igotzera ari zen bitartean –pentsua, argindarra, erregaiak…–". Gaineratu du gero eta arkume ekoizle gutxiago daudela, eta horrek ere eragina izango zuela eskaintzaren eta eskaeraren arteko lehia horretan.
Merkatarien inpresioak
Jendea hasi da jada Gabonetako erosketak egiten, baina oraindik nahiko lasai dago Aretxabaletako Areder arrandegia, haren jabe Aitziber Gaunak adierazi duenez. Igartzen da Gabon giroa; argitxoek argitzen dute denda, eta kartel bat dago horma batean: Gabonetako enkarguak hartzen dira. Hala ere, Gabonetako prezio igoera oraindik ez du sumatu Gaunak; ez oraindik, behintzat: "Igo, ez da igo oraindik. Kontua da aurten prezio altuak urte osoan egon direla. Garesti daude gauzak. Egun batzuk barru, are gehiago igoko da guztia, seguruenik. Kokotxak, legatza, almejak, bisigua eta angulak izan ohi dira bezeroek Gabonetan gehien erosten dizkiotenak. Hala ere, azken hilabeteetako prezio igoerak eragin negatiboa izan du erosketetan: "Jendeak ez du horrenbeste erosten. Lehen kilo bat angula erosten bazuten, orain kilo erdi erosten dute".
Bergarako Igarza harategian ere igarri dute prezio igoera, bertako jabe Andoitz Igarzak adierazi duenez: "Urteroko kontua da". Hala ere, adierazi du ez dela prezio igoera horren aldekoa: "Ez diot zentzurik ikusten. Hamabost egun pasatzen direnean, prezio guztiak jaitsiko dira berriro. Gabonak hori dira: kontsumismoa topera. Eta gure sektorean asko igartzen da". Beste hornitzaile batzuei erosten dizkieten produktuen prezioak igo behar izaten dituzte, baina produktu gehienak eurek ekoizten dituztela, horiek prezio berean mantentzen dituztela adierazi du.
Eskoriatzako Martin fruta-dendako Miguel Perezek, ordea, oraindik ez du prezio igoera askorik igarri. "Eskariaren arabera aldatzen da prezioa. Eta anana, adibidez, jada ez da horrenbeste eskatzen Gabonetan".
Erosketa arduratsua
Kontsumobidek kontsumo arduratsua egiteko gomendatu du. Plangintza egitea funtsezkoa dela azpimarratu dute, eta aholkatu dute aurrekontu bat ezarteko, produktuen zerrenda aurrez prestatzeko, prezioak konparatzeko, eta tokiko komertzioetan erosteko.
