Euskadiko Kooperatiben Goren Kontseiluak, KOOPERATIBEN KONTSEILUAk, bere 40. urtemuga ospatu du. Euskal enpresa kooperatiboa indartsua delako uste sendoa du. Gaur egun, 2.000 kooperatiba aktibo baino gehiago daude, eta zuzeneko 60.000 enplegu baino gehiago sortzen dituzte; Euskal Autonomia Erkidegoko Barne Produktu Gordinaren %10, 12.000 milioi eurotik gorako fakturazioarekin. Pertsona kooperatibistei dagokienez, milioi eta erdi baino gehiago direla kalkulatzen da, eta euskal biztanleen %70ek badu loturaren bat kooperatibismoarekin.
Zein unetan sortu zen Euskadiko Kooperatiben Goren Kontseilua 1983an?
Duela 40 urte sortu zen, Euskadiren autogobernuaren hasieran, euskal erakundeak sortu eta egituratzen hasi zirenean. Lehen euskal legeetako bat izan zen Kooperatiben Legearen ondorioz sortu zuen, kooperatiben sareak industrian, kontsumoan, irakaskuntzan edo nekazaritzan zuen garrantziagatik.
"Kooperatibak eraldatu egin dira 40 urte hauetan, printzipioak galdu gabe"
Eta zein zen hasierako helburua?
Kooperatibismoak ez zuen Administrazioarekin mintzatzeko egitura antolaturik. Sortu zenetik, Kontseiluak bultzatu zuen kooperatiben erakundetzea federazio sektorialak sortuz. Horretarako, ACI edo Nazioarteko Aliantza Kooperatibora batu zen, esaterako, Oinarri eta Elkarlan proiektu eta elkarte instrumentalak bultzatuz, eta, ondoren, federazio guztien organo integratzaile berri bat bultzatu zuen, hala nola Euskadiko Kooperatiben Konfederazioa. Gaur egun, enpresa kooperatiboen ordezkaritza erakunde horretan dago.
Zergatik da bakarra Espainiako eta Europako kooperatiben munduan?
Bere berezitasuna izaera publiko eta pribatuan datza, baina batez ere Eusko Jaurlaritzarekiko eta erakundeekiko independentziagatik. Gaur egun, Eusko Jaurlaritzaren, foru-aldundien, euskal unibertsitateen eta KONFEKOOPen ordezkariek osatzen dute Kontseilua.
Zer bilakaera izan du azken lau hamarkadetan?
Hasieran, kooperatibak batu eta ordezkatzeko funtzioa izan zuen. KONFEKOOP eratu ondoren, Kontseiluak bi eginkizun nagusi ditu: batetik, kooperatibismoa sustatu eta zabaltzea, eta, bestetik, administrazio guztiei aholkularitza edo laguntza ematea kooperatibismoarekin zerikusia duten alderdi guztietan.
"Gure elkartea berezia da Eusko Jaurlaritzarekiko eta erakundeekiko independentziagatik"
Zein da euskal kooperatibismoaren egungo egoera?
Euskal kooperatibismoa indartsu dago. Are gehiago pandemiaren eraginez, enpresa egiteko beste modu baten ezaugarriak baloratu zirelako. Gaur egun, sektore askotan aitzindari diren euskal kooperatiba asko daude, kalitatezko enplegua sortzen dutenak eta berrikuntzan inbertitzen dutenak. Azken hamarkadan, ia 2.000 kooperatiba-enpresa berri sortu dira, eta horrek erakusten du kooperatiba-formula edozein jarduera-sektoretara egokitzen dela eta ekimen kolektiborako aukera ona dela.
Nola aldatu dira kooperatibak Kontseilua sortu zenetik?
40 urte hauetan, kooperatiba enpresa eraldatu egin da, eta, nortasun-ezaugarriak, printzipioak eta balioak galdu gabe, ekonomia, teknologia, gizarte, ingurumen eta berrikuntza erronketara egokitzen jakin du. Euskal kooperatiba-mugimendua ez dago errealitate ekonomiko berritik kanpo. Ekonomia digitalean, energia-trantsizioan eta indarra hartzen ari diren sektore berrien arloetan, adibidez, aukera berriak sortu dira enpresa egiteko beste modu bat garatzeko, jasangarriagoa eta pertsonarengan zentratuagoa.
Euskal gazteak izan daitezke ekimen kolektiboko aro berri baten bultzagileak?
Argi uste dut euskal gazteria inoiz baino hobeto prestatuta dagoela, eta kooperatibismora erakarri behar dugula. Enpresa kooperatiboa da gazteen ekintzailetzaren asmoei ondoen erantzuten dien forma juridikoa, erabat demokratikoa baita, non pertsonak, jabe izateaz gain, beren enpresa-proiektua autokudeatzen baitute.
"Inkesten arabera, kooperatiba da gazteek hobekien baloratzen duten enpresa"
Zein dira Goren Kontseiluaren egungo erronkak?
Gazteei begira gaude, etorkizuna baitira. Inkestek esaten digute kooperatiba dela gazteek hobekien baloratzen duten enpresa. KOOPERATIBEN KONTSEILUAren lana da kooperatibismoaren ezagutza eta hurbiltzea sustatzea euskal gazteriaren artean.
Denon Artean Saria Europako Batzordeari
EUSKADIKO KOOPERATIBEN KONTSEILUAk, Euskadiko Kooperatiben Goren Kontseiluak, Europako Batzordeari Denon Artean Saria eman zion 40. urteurrenaren ospakizun-urteari amaiera emateko, aintzatespen horren hirugarren edizioan, oro har gizarte-ekonomiaren eta, bereziki, kooperatibismoaren alde egindako ekarpenagatik.
Sari honek aitortzen du pertsonek eta erakundeek beste enpresa-eredu baten alde egiten duten lana: sozialagoa, aberastasuna hobeto banatzen duena, bidezkoagoa eta zuzenagoa. 2018an, lehen aldiz banatu zen saria. Orduan, Jose Maria Arizmendiarrietari. Eta 2021ean Nazioarteko Aliantza Kooperatiboari (ACI).
Nicolas Schmit Europako Enpleguaren eta Gizarte Eskubideen komisarioak Europako Batzordearen izenean jaso zuen saria Donostiako Kursaalen egindako ekitaldian, eta Iñigo Urkullu lehendakaria ere han izan zen.
Ekonomia sozialak "oparotasuna, berrikuntza eta elkartasuna" bermatzen dituela azaldu zuen Nicolas Schmit-ek. Hala, ekonomia eredu honetan lanean ari diren pertsonen ehunekoa igo beharra dagoela gehitu zuen, "enpresa ehun indartsu bat" sortzeko.
Milatik gora lagun
Milatik gora lagun batu ziren azaroaren 13an egindako euskal kooperatibismoaren jaira; besteak beste, kooperatiba-enpresen, Europako agintarien, autonomia erkidegoetako ordezkarien eta Estatuko eta Europako kooperatiba eta gizarte- ekonomiako erakunde garrantzitsuenen ordezkaritza zabala bertan zen. Amaieran, Sinfonia Kooperatiboa interpretatu zen. Sinfonia hori Humanity at music kultur proiektuaren parte da. Mondragon Korporazioak KOOPERATIBEN KONTSEILUAri utzi zion, "kooperatiben munduko balioak transmititzeko eta ospatzeko".
