Otsailaren 15ean Haur Minbiziaren Nazioarteko Eguna da. Aspanogik kaleratutako datuen arabera, Donostiako Unibertsitate Ospitalean ia 29 haur minbizi kasu berri artatzen dira urtean. Egun horren harira, Hodgkin-en linfoma gainditu duen 18 urteko Itsaso Villarren testigantza jaso du GOIENAk.
Nola atzeman zizuten minbizia?
2021eko uztailean, 16 urte nituela, lepoaldea ukitu nuen eta ikusi nuen koskor bat neukala. Garai hartan, pandemiatik atera berri geunden eta, lehenengo, telefonozko hitzordua izan nuen medikuarekin. Gero, aurrez aurre hartu ninduen medikuak eta, badaezpada, analitikak egin nituen. Ondoren, eskanerra egin zidaten eta Hodgkin-en linfoma izan zitekeela esan zidaten; sistema linfatikoan eragiten du. Biopsia egin zidaten eta horrekin ikusi genuen hala zela.
Hodgkin-en linfoma zela entzun eta zein izan zen zure erreakzioa?
Gogoratzen naiz eskanerra egin ondoren, kirurgia egin aurretik, medikuek minbiziaren izena esan zutenean galdetu zidatela ea ba al nekien zer zen. Nire erantzuna ezezkoa izan zen, baina suposatzen nuen zerbait ona ez zela. Minbizia zela esan zidaten eta...
Minbizia atzemanda, tratamendua.
Kimioterapia hartu beharko nuela ziurra zen, baina ez zekiten erradioterapia beharko ote nuen. Sei hilabetez kimioa hartu nuen eta ikusi zuten gorputzak ondo erantzun zuela; beraz, nahikoa izan zen horrekin. Iazko martxoan amaitu nuen.
Kimioaren albo-ondorioak...
Gorputz bakoitzari ezberdin eragiten dio. Ilea jausten da, kortikoideak hartzeagatik asko puzten zara, insomnioa, botagalea... Horrelako gauzak.
Ikusten ziren albo-ondorioak bai, baina minbizia duzula esaten dizuten unea ere gogorra izango da.
Oroitzapena daukat hasiera gogorra izan zela, baina oso ondo aurre egin diodan sentsazioa daukat. Hasieratik onartu nuen. Askotan, ohikoa da "zergatik gertatu zait niri?" galdetzea. Nik hau pentsatzen nuen: "Hau tokatu zait eta aurrera egingo dut". Tratamendua gogortzen doa, baina nahiko ondo hartu nuen oroitzapena daukat.
Etxekoen eta lagunen babesa ere sekulakoa izango zen.
Bai, noski. Normala den moduan, hasieran, medikuengana gurasoekin joan nintzen. Bi neba dauzkat eta haiei ere lehen egunean kontatu genien. Gertuko lagunekin ere segituan egin nuen berba. Gainera, ikasturte hasiera zen eta lehen egunean ez, baina berehala gelan kontatu nuen.
Minbizia gainditu zenuela esan zizutenean...
Sekulako poza hartu nuen. Batzuetan pentsatzen da tratamendua amaituta dena bukatu dela, baina normaltasunerako prozesu hori luzea da. Tratamendua amaitu eta hurrengo egunean ez zara ondo egongo. Poliki-poliki egin behar den prozesua da.
Orain, hiru hilean behin egiten dizute osasun-azterketa; urduri joaten zara?
Hasieran, agian, bai. Beti daukazu berriro gertatuko den beldur hori, baina uste dut lasaiago joaten naizela. Hiru hilean behin joaten naiz; suposatzen dut laster sei hilabetera pasako dela eta gero urtebetera egiten jarraituko dudala.
Nola aldatu zen zure bizitza minbizia zenuela jakin zenuenean?
Eskolara joateari utzi nion eta etxez etxeko irakasleak etortzen ziren. Lagunekin harremana mantendu nuen, baina egunero ikusi beharrean, astean behin ikusten nituen. Pandemia zela-eta, maskaren kontua zaindu behar nuen eta leku itxietan egotea ez zen komeni. Sozialki daukazun dena geratu egiten da. Eskubaloian jokatzen nuen eta ezin nuen hori egin.
Itzuli zara aurreko bizitzara?
Gutxi gorabehera, uste dut baietz, baina kontuan hartu behar da lehengo pertsona bera ez naizela. Hori mito hutsa dela uste duzu, baina egia da. Mentalitatea asko aldatzen zaizu, baina bizitza ikusteko modua ere.
Zertan aldatu da Itsaso?
Beti izan naiz neska positiboa. Esango nuke lehen niretzat arazoak zirenak txiki bihurtu direla. Esaterako, azterketa garaian nago eta ez nago urduri. Orain arazoak beste batzuk dira. Tratamenduan nengoenean zenbait une bizitzeko aukerarik ez dut izan, baina orain daukat aukera.
Minbizia zenuenean, elkarte batera jo zenuten?
Aspanogirekin egon naiz. Hasieratik lagundu ziguten bertako gizarte langileak eta psikologoak. Aurreko irailean, adibidez, Aspanogiko gazte batzuk elkartu ginen Donostian egun-pasa egiteko. Bestalde, Estatumailan Aladina Fundazioa dago eta udan eskaintzen dituen udalekuetan egon nintzen, Dynamo Camp-en. Minbizia pasa dugunak eta gaixotasun kronikoa dutenak joan ginen.
Esperientziak partekatzeko aukera izango zenuten...
Bakoitzak ezberdin bizi du, baina antzeko egoeratik pasa direnekin egoten zara. Nire lagunekin egin dezaket berba, baina badakit %100ean ez nautela ulertuko. Ez ez dutelako ulertzen, baizik eta ez direlako nire egoera berean egon.
Hainbat elkartez hitz egin dugu; halako taldeen laguntza garrantzitsua izango da, ezta?
Bai, noski. Horrelako zerbait tokatzen zaizunean, askotan, ez dakizu zer den eta horrelako elkarteek sekulako laguntza ematen dute, eta ez bakarrik laguntza psikologikoa; baita dituzun eskubideetan ere. Esate baterako, bajaren bat hartu behar duzunean. Zuk ez daukazun informazio hori helarazten dizute eta, hain zuzen, garrantzitsuak dira horrelako eragileak galduta zauden momentuan laguntzeko.
Aspanogiren jarduerak otsailaren 15era begira
Haur Minbiziaren Nazioarteko Eguna, hilak 15, eta haur minbiziaren kausa ezagutzera emateko, Aspanogik –adingabe minbizidunen familien Gipuzkoako elkartea– X. Elkartasun Ipar Martxa edo nordic walking-a antolatu du domeka honetarako Donostian. Elkarteak 25 urte beteko ditu aurten, eta, horregatik, ekimenaren leloa 25 urtez piraten alde martxan izango da. Goizeko hamaiketan emango zaio hasiera martxari, baina aurrez, Zurriolako hondartzan mosaiko bat egingo dute, Nazioarteko Eguna eta Aspanogiren urteurrena irudikatzeko.
www.herrikrosa.eus webgunean eman behar da izena eta bost euro balio du. Hala ere, elkartetik adierazi dute martxan parte hartu ezin dutenek baina ekimen honetan kolaboratu nahi dutenek ere elkartasun dortsala hartu dezaketela, 10 euroren truke.
Elkarteak adierazi duenez, elkartasun ekintza honekin Gipuzkoako herritarrak kontzientziarazi nahi dituzte haur minbiziak ez duela adinik, sexurik, erlijiorik edota talde sozialik kontuan hartzen.
Halaber, Porrotx pailazoa izan dute bidelagun, eta iaz, hark emandako gereziondoa landatu zuten Donostiako Ospitaletik gertu. Horregatik, aurten ere, otsailaren 15ean, Haur Minbiziaren Nazioarteko Egunean, ekitaldi txiki bat egingo dutela aurreratu du Aspanogik.
Mende laurden lanean
1996an, lau familiak Aspanovas elkartea sortu zuten, adingabe minbizidunen eta haien familien bizi-maila hobeagotzeko helburuarekin, eta 1998an ekin zioten lan sozial horri. Gaixotasunaren prozesu osoan zehar eta ondoren euskarria eta konpainia ematen saiatzen dira.
