Ozaetako dorretxea XVI. mendean altxatu zuten Zubiaurre auzoan, Deba ibaiaren ondoan, eta familia berak Erdi Aroan zuen dorretxetik gertu. Bergarako herrigunetik kanpo dago, Arrasatera doan bidearen ertzean. Enrique IV.a erregeak dorretxe guztiak eraisteko agindua eman ostean, 1565ean berreraiki egin zuten.
Jatorrizko familia-eraikina ibaiaren beste aldean zegoen, baina 1457an goiko aldea moztu zioten. Dorrea moztu ondoren, familiak berreraiki nahi izan zuen, baina Bergarako Udalak ez zuen baimenik eman, eraikinean bizi zirenak borrokazaleak zirelako. Valladolideko "Real Chancillería"k, 1549an, jauregia eraikitzeko baimena eman zuen, baina ibaiaren bestaldean eraikitzekotan, ez bestela.
Jauregiko lanak 1549 eta 1553 bitartean egin ziren, tarte horretan eraikinaren gorpuzkera nagusia eta sarrerako patio txikia soilik eginda. Moztutako dorre zaharreko harriak berria eraikitzeko erabili ziren.
Aldaketa ugari
Ondoren, XVII. mendean, argia sartzeko leihoak handitu ziren eta balkoietako burdineria jarri zen. XIX. mendean jatorrizko eskailera aldatu zitzaion; garai batean harrizkoaren ordez. Garai hartakoa da ere atzeko galeria, gorpuzkera nagusiaren ibai aldeko fatxadako berpizkunde-galerian oinarritua.
Dorretxe honen egitura apur bat laukizuzena da eta hiru solairu, atikoa eta sotoa ditu. Eraikuntzan erabili ziren elementu batzuk, Erdi Aroko gotorleku militarrak gogorarazten dituzte. Errekarantz ematen duen albo-fatxadan aipagarria da behe solairuko hiru arkudun galeria.
Jabe ezberdinak
Oinaztarren alde egin zuen familia baten etxea izan zen. Bertan bizi izan zen, besteak beste, Loiolako Iñigoren arreba bat. Telesforo Monzon izan zen azken jabeetako bat. Monzon gizon garrantzitsua izan zen euskal politikagintzan eta euskal kulturaren alorrean.
