Txomin Iturberen heriotzaren 20. urteurrena da gaur

Jon Berezibar 2007ko ots. 27a, 10:46
1987ko martxoaren lehenengo egunean egin zen ofizial Txomin Iturbe Abasoloren (Arrasate, 1943) heriotza, Aljerian. Aljeriako gobernuak emandako bertsio ofizialaren arabera, auto istripuan hil zen orduko ETAko buruzagietako bat. Iturberen senitartekoek, baina, orain dela urte gutxi jakin dute zelan hil zen Txomin Iturbe. Arrasatearra kanpandorre bateko teilatuan zebilen lanean, eraikin hori babes-leku moduan erabiltzeko asmotan. Lehenago ere izan ei zuen zorabiorik, eta hala hil zen, teilatuan lanean zebilela zorabiatu eta handik erorita.

Espainiako Gobernuak jarritako trabak izan zirela medio, baina, bederatzi egun behar izan zituzten Iturberen gorpua Arrasatera ekartzeko. Martxoaren 8an, HBk deituta, 50.000 lagun elkartu ziren ETAko kidearen aldeko hileta elizkizunean eta egin zitzaion omenaldian parte hartzeko.


Hala, gaur goizean, Arrasate Irratiko 'Igo Autobusera' saioan gonbidatu moduan izan ditu Aitziber Aranburuzabalak Xabier Zubizarreta eta Alvaro Arregi. Hemen dituzue saioan jasotakoak:


powered by ODEO

Lau atentatu


Frantzian zegoela, lautan ahalegindu ziren Txomin Iturbe hiltzen. Bigarren atentatuan, 1975eko azaroan, semeak ohartarazi zion auto azpian kable batzuk zeudela. Orduan, autoak eztanda egin eta aita-semea zauritu ziren. Zauri larrienak, baina, Biarritzeko tiroketan izan zituen (1979). Orduan, ezezagun batzuek tiroka hasi eta besoan eta hankan zauritu zuten. Atentatua dela-eta, Egin egunkarian egindako elkarrizketa baten negoziazioaren aldeko jarrera erakutsi zuen Iturbek, betiere KAS alternatibaren zentzuaren barruan. Hori horrela, alderdi abertzale moderatuek, ETA barruan, negoziazioaren aldeko gizontzat zeukaten Iturbe.
1986ko apirilean atxilotu zuten arrasatearra, Frantziako Estatuan, eta Bordeleko presondegira eraman zuten. Bi hilabete geroago, Frantziako gobernuak Gabon-era (Afrika) bidali zuen. Hango egonaldia hiru poliziaren zaintzapean egin zuen, apartamentu baten, eta handik Aljeriara bidali eta bertan euskal errefuxiatu moduan onartu zuten.

Txomin Iturberen heriotzaren berri ez zen berehalakoan eman. Aljeriako Gobernuarendako ez zen egoera samurra, Espainiako Gobernuak ez zekien-eta hiru lagun horiek Aljerren zeudenik errefuxiatuta. Egunak behar izan ziren Iturberen gorpua Euskal Herrira ekartzeko, Espainiako Gobernuak trabak jarri zituen-eta. "Guerrak –Alfonso Guerra, orduko Espainiako gobernuko presidenteordea– eragotzi egin zuen Iturberen aberriratzea, Aljeriak ETAko zuzendariekin izandako jarrera zuzendu arte". El Pais egunkariko izenburua da hori, 1987ko martxoaren 9koa.
Ikurrinak eskuan, pankarta handi batek egin zion ongietorria Txomin Iturberi. Martxoaren 8an bertan egin zuten Arrasaten hileta elizkizuna, eta baita omenaldia ere. Hurrengo egunean komunikabide guztiek zabal landu zuten egun hartako kronika. Batzuen ustez, "Gernikako arbolaren kimu ederrena"-ri egindako agurra; beste batzuen ustez, ETAren alde egiteko ekitaldi politikoa. Kontua da Ministerio Fiskalak ikertu egin zuela omenaldia, Julen Elgorriaga orduko Gipuzkoako gobernadore zibilak horrela eskatuta: "ETAren apologia egiteko manifestazioa izan zen". ETAren aldeko oihuekin batera, omenaldian batutakoek gogor egin zuten Espainiako Gobernuaren eta EAJ alderdiaren kontra.

Seme kutun

Hori izan zen Arrasateko HBk egindako eskaria, Txomin Iturbe Arrasateko seme kutun izendatzea, alegia. Horretarako, HBk mozioa aurkeztu zuen osoko bilkuran. EAk eta HBk aldeko botoa eman zuten, baina EAJren eta PSOEren kontrako botoek bertan behera utzi zuten proposamen hori. Mozio hori bertan behera utzita, segidan orduko alkate Alvaro Arregik mozio alternatiboa proposatu zuen; bertan, Iturberen abertzaletasuna goraipatzen zuen, baina borroka armatua gaitzetsi. Mozio hori EAJ, PSOE eta EEren botoekin onartu zen. HBk aurkeztutako mozioa gainditu ez zela ikusita, osoko bilkura aretora gerturatutakoek berba gogorrak izan zituzten EAJko eta PSOEko ordezkariendako. Egin-en esanetan, Txomin Iturbe hil zenean Auzitegi Nazionalean sumario bi baino ez zituzten haren kontra. Lehena 1978ko atentatu baten Imaz polizia komandantea hil zutenekoa. Antza, Iturberen ardura izan zen komandoari datuak ematea. Horrekin batera, 1980an Santanderren dinamita lapurtu izana leporatzen zioten. Espainiako Poliziak beste datu batzuk zituen esku artean, besteak beste: 14 lapurretan esku hartu izana eta 20 pertsona hil izana leporatzen zion, tartean Carrero Blanco (1973).

Saio berezia

Datorren eguenerako saio berezia prestatzen dabil Goiena Telebista Txomin Iturberen heriotzaren urteurrenari buruzkoa. Orain urteko gertakizunen gaineko kronikaz gain, garai hartako protagonistak eta lekukoen testigantzak jasoko ditu erreportajeak. Xabier Zubizarreta, garai hartan HBko zinegotzi edo Alvaro Arregi, orduko alkatearen lekukotasuna jasotzeaz gain, besteak beste, Arnaldo Otegi edota Xabier Arzallusekin egon da Gorka Etxabe kazetaria.

ALBISTEAK ESKUKO TELEFONOAN

Debagoieneko albiste nabarmenenak eta azken ordukoak Whatsapp edo Telegram bidez jaso gura dituzu? Harpidetu zaitez doan!

WHATSAPP: Bidali ALTA 688 69 00 07 telefono zenbakira –Whatsapp bidez–.

TELEGRAM: Batu zaitez @GoienaAlbisteak kanalera.

ASTEBURUETAKO BULETINA

Zure posta elektronikoan asteburuko albiste nabarmenekin osatutako mezua jasoko duzu. Harpidetu zaitez debalde hemen.


Harpidetza aukera guztiak