Atzerritartasun zuzenbidean espezializatutako abokatua da Mariama Niang Sylla (Santander, 1989), eta 2025eko maiatzaren 20an indarrean sartu zen Atzerritartasun Lege berriari buruzko hitzaldia egingo du.
Zeintzuk dira Atzerritartasun Lege berriaren aldaketa nagusiak?
Jendeak gehien ezagutzen duena eta etorkin gehienentzat beharrezkoena dena errotzeen gaia da: bizitzeko eta lan egiteko baimenak dira. Erreformaren aurretik, beharrezko egonaldia hiru urtekoa zen, eta orain bi urtera pasatu da. 2022an iritsitako pertsonak 2025era arte itxaron behar zuen, eta 2023an iritsi zirenek aurkeztu dezakete jada salbuespenezko bizileku- eta lan-baimen hori. Aldaketa oso garrantzitsua da. Beste aldaketa garrantzitsu bat da lehen aipatu dizkizuedan errotze guztiek baimena ematen dutela bizitzeko eta lan egiteko. Lehen, gizartean eta prestakuntzan errotuta egoteak bizitzeko aukera bakarrik ematen zuen; orain, horiek guztiek bizitzeko eta lan egiteko aukera ematen dute. Beste aldaketa nabarmen bat da orain ezkontideak berriro elkar- tzeko 18 urteko gutxieneko adina ezartzen dela. Kode Zibilak 16 urterekin ezkontzeko aukera ematen digun arren, Atzerritartasun Lege berriak ezkontide bat elkartzeko gutxieneko adina 18 urtekoa dela esaten du.
Erraztu egiten du egoera irregularrean daudenen erregularizazioa?
Bai; lehenik eta behin, egonaldi irregularrari eta betekizunei dagokienez, denbora murriztu delako; izan ere, batetik, errotze soziolaborala dago, zeinak orain saritzen duen edozein kontratu-modalitate baliozkoa izatea baimena aurkezteko. Bestetik, lanaldi osoko kontratua izan beharrean, lanaldi partzialekoa izateak ere balio du, gutxienez hogei ordukoa. Halaber, hiru hilabeteko gutxieneko kontratua izateko aukera ere ematen du, eta horrek asko errazten du bizileku- eta lan-baimena eskatu ahal izatea, kontratuaren iraupena ez baitago hain mugatuta, ez hileko, ez urteko, ezta asteko lanorduen kopuruan ere.
Nola eragingo die lege horrek dagoeneko bizileku- edo lan-baimena dutenei?
Bizilekua eta lana dutenei baldintzak erraztu eta sinplifikatzen dizkien legea da. Adibidez, bada hamar urteko erresidentzia den legean aurrerapen bat. Hau da, iraupen luzeko egoitza-txartela bi aldiz jarraian berritu duen pertsona orok, hirugarren aldiz berritu behar duenean, 10 urteko baimena eska dezake. Abantaila garrantzitsua da.
Zein zeregin izango dute autonomia erkidegoek eta udalek lege berriaren aplikazioan?
Udalek oso zeregin garrantzitsua dute gizarteratzeari buruzko txostena egiteko orduan. Txosten hori beharrezkoa da orain, bai gizarte- eta prestakuntza-mailan errotzeko, bai gizartean errotzeko, egoera irregularrean dagoen pertsonak familiarik ez badu Espainian. Oso zeregin garrantzitsua da; izan ere, kasu horretan, udalek kudeatzen dituzten gizarte zerbitzuek egin behar dituzte txosten horiek, eta lotesleak dira, bizileku- eta lan-baimena edo gizarte- edo prestakuntza-errotzea aurkeztu ahal izateko beharrezkoak direlako.
Erroldarik gabe izaterik ez eta halako kanpainak garrantzitsuak dira?
Kanpaina ezinbestekoa da, funtsezkoa, eta nazio mailan egitea gustatuko litzaidake. Izan ere, azken finean, bizileku- eta lan-baimena eskatzeko baldintzarik garrantzitsuenetako bat erroldatzea da. Pertsonak bizitzen ari dira, badakigulako etxe horretan bizi direla, baina ezin dugu frogatu nola bizi diren. Batzuetan izaten ditugu diru bidalketak, banku kontuak, osasun txartelak, tren- edo autobus-txartelak... baina ez dugu erroldarik. Gogorra da dokumentu garrantzitsuenetako bat eskura ez izatea.