Horrexegatik, hiru jarrera hauei garrantzia eman behar diegu: murrizteari, berrerabiltzeari eta birziklatzeari. Sortzen eta erabiltzen ditugun hondakinekin zerbait egin beharko genukeelako. Soluzioa ez da zabortegi edo erraustegi batera eramatea; gaur egun, onartezina da hainbat arrazoirengatik, baina, batez ere, hondakin gutxien kutsatzen duena sortzen ez duguna delako.
Murriztu. Askotan, gehiegitan, entzuten dugu herritarrok egin dezakeguna hutsala dela. Baliteke gutxi izatea, ikatza edota petrolioa bezalako erregai fosilen kontsumoa lehenesten duten enpresa kutsatzaile handiekin konparatuz gero, baina zerbait bada, eta gure harea-pikorrekin kontzientzia hondartzak egiten ari gara. Leku guztietara gure kotxearekin joaten ez garenean, plastikoaren erabilera gutxitzen dugunean edo erosketak ahalik eta bilgarri gutxien izan dezala kontuan hartzen dugunean, lortzen ari gara gure aztarna ekologikoa gutxitzea.
Berrerabili. Erabili dugun edozer gauzari beste erabilera ematen diogunean, bere erabilera luzatu egiten dugu. Beraz, zabortegira edo, okerragoa izan litekeena, erraustegi batera iristea atzeratzen dugu. Horren ondorioz, edozer objektu zenbat eta gehiago erabiltzen badugu, orduan eta zabor gutxiago sortzen dugu; aldi berean, naturari egiten diogun mesedea da sortzen ez dugun zaborraren tamaina baino handiagoa. Gainera, berrerabiltzen duguna ez dugu erosi behar; hortaz, gure poltsikorako beste onura bat.
Birziklatu. Esan daiteke hori dela hirugarren urratsa ingurumena ez kaltetzeko. Oso nabarmena da edozer aktibitatetik, gehiago edo gutxiago, baina hondakina sortzen dugula, baina lehen saiakera izan behar da hondakin hori zabor ez bihurtzea. Zergatik desberdintzen ditugu hondakina eta zaborra? Jakina da hondakina birzikla daitekeela; zaborra, ordea, ez.
Zer egin behar dugu gure hondakinak zabor ez bihurtzeko? Gure iritziz, garrantzitsuena da gure hurbileneko politikariek, udalek eta mankomunitateek –gure hondakinak kudeatzeko eskumena dutena–, hondakinak ez batzeko behar diren baliabideak jartzea. Hondakin bakoitzak bere bidea dauka, eta bere kudeatzeko modua; adibidez, organikoarekin konposta egin daiteke, baina, horretarako, zabor inpropioarekin ez da nahastu behar; erabilitako papera eta kartoia birziklatu ahal dira eta prozesu sinple bati esker paper berria lor daiteke; plastikoarekin gauza berbera egin daiteke, zatitu eta plastikozko ontzi berriak egin daitezke. Aurrekoa esanda laburbilduz, gure hurbileko instituzioei esan behar diegu hondakin kudeaketa zuzenagoa izan behar dela, eta lan horretan helburu nagusi bat egon behar da, gure zaborraren kantitatea ahalik eta txikiena izan dadin.
Alderdi politikoak, foru aldundiak eta Eusko Jaurlaritza derrigortu beharko genituzke ingurumenarentzat alternatiba faltsuak eta kaltegarriak izaten direnak baztertzera; batez ere, erraustegia eta kontrol gabeko zabortegiak, enpresek kudeatu arren. Oso nabarmena da Zaldibarko zabortegiaren kasuan eta han zer eta nola izan ziren gertaerak.
Hori guztia ere gure erantzukizuna da!
Oharra: aipatzen dugunean derrigortu hitza, esan nahi dugu instituzioak gure zerbitzurako daudela, eta ez aldrebes.
----------
Piter Encinas eta Igor Urizar
Arrasateko Ekologistak Martxan erakundeko kideak
Arrasate