Gudu-zelaia erraz antzematen da: mahai lerrokatuak, arbelak letraz beteta, etsai kamuflatuak balira bezala dantzan. Han, lehen lerroan, soldadu txikiak daude, mugitzen diren hitzen, ezkutatzen diren zenbakien eta –askotan asmo txarrik gabe eginda– kaskorik eta erabilera-eskulibururik gabe borrokatzera bidaltzen dituzten irakasleen aurka borrokatzen direnak.
Arazoa da gerra honetan ez dela esfortzu-dominarik banatzen. Berdin dio dislexia duen soldaduak etxean ordu estrak ematen baditu, entrenatzen, haren taldekideek futbolean edo kontsolan jokatzen duten bitartean. Berdin dio esaldi bera hogei aldiz irakurtzen badu, harik eta letrek, nahierara, geldirik geratzea erabakitzen duten arte. Azterketara iristen denean, epaia gupidagabea izaten da: "Alferra", "despistatua", "ez da behar adina ahalegintzen". Hizkera militarrean: desertorea.
Eta, horrela, pixkanaka-pixkanaka, borrokalariek taktika gogorrena ikasten dute: isiltasuna. Izan ere, inork baino gehiago ikasten badute eta, hala ere, iristen ez badira, zer beste azalpen geratzen da "tontoak" direla pentsatzea baino? Hori da zauririk larriena: ez dislexiak uzten duena, baizik eta ulertezintasuna irekitzen duena.
Bien bitartean, hezkuntzako jeneralek –ministerioak, kontseilaritzak eta ikastetxeko zuzendaritzak– kuartel nagusian jarraitzen dute, gudu-planak diseinatzen mapa zaharrekin, dislexia etsai exotikoa, arraroa, ezezaguna balitz bezala. Batzuetan, instrukzio lausoren bat botatzen dute: "Aniztasunari kasu egitea", "edukiak egokitzea"... baina balek trintxeretan erortzen jarraitzen dute.
Eta ez gara gutxiengo hutsal batez ari. Estatistiken arabera, dislexiak ikasleen ehuneko handi bati eragiten dio, baina gerrako parte ofizialean ia ez dira agertzen. Izan ere, existitzen dela onartzeak esan nahiko luke borroka horri aurre egiteko armak, baliabideak eta prestakuntza falta direla onartzea.
Beraz, goizero, dislexia duten haurrek esfortzuaren botak lotzen dituzte, mendiak diruditen liburuekin kargatzen dituzte motxilak, eta gerra-frontera joaten dira. Eta isilean egiten dute, gerrarik krudelena ez baita beti zarata egiten duena.
Galdera da: bakarrik utziko ditugu gerra hau galtzen duten bitartean?
----------
Angel Garcia, Nerea Bogajo eta Saioa Zumalakarregi
Debagoiena