Historiari begiratuta, badakigu pandemia aldian behin gertatzen den hondamendia dela. Gure arbasoek ere bizi izan zuten esperientzia da. Orduan, zientziarik ez eta, Jainkoaren haserrean aurkitzen zuten pandemiaren zergatiak.
Gaur, zorionez, pentsamendu magikotik urrunduta, gaixotasun honen zergatiak zientziari eskatuko dizkiogu – pangolin eta saguzarrean begira dabiltzala jakin dugu–, baina galderak eta bilaketak, lehen bezala orain ere, bizirik jarraitzen dute; begiratu bestela berrogeialdian sortutako abesti eta idatziek esaten dutena: zergatik batzuek asko eta besteek hain gutxi? Zergatik gizatasun falta? Zergatik entregatzen diogu gure bihotza hondarrezko gaztelu ederrei? Jainkoa ona bada, zergatik horrenbeste sufrimendu?...