Sortu, 1918an Eusko Ikaskuntzak Oñatin egin zuen lehenengo kongresuan sortu zen. Gerraren osteko lehen agerraldia Arantzazun egin zuen 1956an, eta euskara batuaren oinarriak onartu zireneko biltzarra ere Arantzazun egin zen, 1968an. Hain zuzen ere, 100 urtetan zehar euskara batzeko egindako lanaz dihardu bereziki, erreportajeak. Hala, bide horretan giltzarri izan diren hainbat pertsonaren berbak jaso dituzte erreportajean. Jean Louise Davant euskaltzain emeritua; euskaltzain oso Joan Mari Torrealdai, Miren Azkarate, Ana Toledo, Andres Urrutia eta Miriam Urkia; Joxerra Garzia eta Jerardo Elotza idazleak; Paulo Agirrebaltzategi frantziskotarra edo Tokikomeko presidente Jone Guenetxea.
