Bularreko minbizia duzu.
Bai, hala da; 2009an detektatu zidaten. Ni momentu hartan nire ahizparen gaixotasunarekin buru-belarri murgilduta nengoen, ahizpari edozertan laguntzen energia asko erabiltzen nuen eta ez nintzen konturatu ni ere gaixotasun bera pairatzen ari nintzela. Nire ahizpari 2008an detektatu zioten minbizia. Harena, baina, nahiko indartsua zen eta nahiz eta lau urtez borrokan jardun zuen, azkenean, gaixotasuna atera zen garaile.
Zuk nola igarri zenuen minbizia zenuela?
Ahizparen gaixotasuna zela eta, estres handia nuen gainean eta sentitzen nuen nekea horregatik zela pentsatzen nuen. Bularrean ere mina sentitzen hasi nintzen eta titiak ukitzeari ekin nion. Bultutxo bat nabaritu nuen eta medikuarengana joan nintzen. Hark mamografia bat egitera bidali ninduen, baina, antza, ez zen ezer ikusten. Lasaitzeko esan zidaten, baina nik minarekin jarraitzen nuen. Azkenean, buelta ugari eman ondoren, kontsulta pribatu batera joan nintzen eta bertan, hainbat proba egin ondoren minbizia nuela esan zidaten. 2009. urtea zen.
Ahizpa gaixo zegoela, beraz.
Bai, hala da, biok bularreko minbiziarekin, biok batera kontsultetara joaten. Nire familiarentzat oso gogorra izan zen. Gure amak oso gaizki pasatu zuen.
Zure ahizpak ezin izan zion aurre egin, baina zu indartsu zaude.
Bai, hala da, nire ahizparen kasuan, ezin izan zion gaixotasunari aurre egin, baina nik aurrera jarraitzen dut, borrokan jarraitzen dut. Alde batetik, nire ahizparengatik egiten dut, baina baita nire familiagatik eta niregatik ere. Gaur egun minbizia izateak ez du esan nahi hil egingo zarenik, gaur egun aurrerapausoak ematen ari dira medikuntzan, botika berri asko irteten ari dira. Txarrena da hemen ere krisiak asko eragiten duela; izan ere, botika asko oso garestiak dira eta gure tratamentuak luzeak izaten dira.
Zeuk proba esperimental baten parte hartu zenuen, ezta?
Bai, aurrera begira jarri eta esan nuen, zergatik ez? Sendagile, erizain eta proba horretan parte hartzen zuten lagile guztiek primeran tratatu ninduten. Sendagileengan konfiantza izan behar da eta nik nire bizitza euren eskuetan utzi nuen. Proba esperimental horretan botika berriak probatu genituen eta niri ondo etorri zait. Hobetu egin nuen eta nahiz eta oraindik tratamenduan nagoen, ondo nago, aurrera begira eta bizi izateko gogoz.
Maite Valle, Kattalin elkarteko kidea.
Prebentzioa eta informazioa, bi puntu oso garrantzitsu.
Bai, hala da, prebentzioa oso garrantzitsua da, mamografiak egin, bularra ukitu, elikadura egokia eraman... eta informazioa, zer esanik ez. Informazioak berebiziko garrantzia du. Minbiziaren inguruan informatu egin behar gara, ez diogu beldurrik izan behar. Detektatzen dizutenean, momentu oso txarrak pasatzen dira, baina informazioa batu eta norengana jo dezakezun jakitea oso garrantzitsua da.
Zuk nora jo zenuen?
Nik ahizparengatik Katxalin elkartearen berri banuen. Donostian dago eta bertara joatea erraza ez dela ere badakit, gaixo zaudenean ohetik jaikitzea ere oso zaila izaten delako. Baina telefono zenbaki bat ere badute eta nik bertara deitu nuen. Oraindik ere deitzen dut, eta nire beldur eta zalantza guztiak argitzen dizkidate. Gure asmoa da, herrian, Katxalinen itzalean, taldetxo bat osatzea. Hau da, Udalarekin hitz egin nahi dugu gelatxo bat utzi eta bertan gure bilerak egin ahal izateko. Guretzat oso garrantzitsua da herrian halako gune bat izatea, gure artean hitz egiteko. Emakume asko gaude egoera honetan edota gaixotasuna pasa dutenak, eta elkarrekin hitz egin eta esperientziak partekatzea oso garrantzitsua da.
Hitz egitea ona dela esan duzu; hitzaldiak horren haritik antolatu dituzue?
Bai, hitz egiteak asko laguntzen du eta aldi berean informazioa zabaldu eta jasotzeko bide oso onak dira hitzaldiak. Kontua da Bergara bezalako herri handietan ez dela jende askorik hurbiltzen; hau da, Bergaran jende askok gaixotasuna ezkutatu egiten du, ez dakit lotsagatik den edo zergatik. Herri txikietan, aldiz, desberdina izaten da. Antzuolan, adibidez, denak ezagunak dira eta elkarri laguntzeko joera handiagoa dute. Bergaran desberdina da eta hori aldatzea nahi dugu. Egueneko hitzaldian, gainera, adituak egongo dira, oso ondo hitz egiten dute eta zalantza guztiak argitzen asko laguntzen dute. Beraz, nagusi zein gazte, lotsa kendu eta nahiz eta ezer ez galdetu, bertan izan eta entzutera gonbidatzen ditut. Informazioa izatea ez dago soberan.
Nagusiek soilik ez, haurrek ere izaten dute minbizia, eta zuk eurentzako panpinak egiten dituzu, ezta?
Bai. Tratamendua jasotzen duzunean, ospitalean egon eta hiru orduz gela batean geldi egon behar duzunean, zaila da entretenitzea. Nagusiok zerbait egiterik badugu, baina haurren kasua desberdina da. Esan ume bati hiru orduan formal-formal geldi egoteko! Hori zaila izaten da. Hori dela eta, nire ahizpari bururatu zitzaion haur horientzako panpinak egin behar zituela. Eta hor ibili ginen trapuzko panpinak egiten. Ospitalean utzi genituen umeek jolas egin zezaten. Gaur egun ere horretan jarraitzen dut, aurrera jarraitu nahi dut nire ahizparen legatuarekin.
Mezurik zabaldu nahi duzu?
Bai. Zera esan nahi dut: gaixotasun honetatik atera egiten da, beldurra ematen du, zalantzak sortzen dira eta oso gogorra da, baina borrokan jarraitu behar dugu eta hitz egin nahi duena jar dadila nirekin kontaktuan, ahal dudan guztian laguntzeko prest nago eta.